30 września br. mija termin udzielenia urlopu zaległego za rok 2011

- Ostateczny termin udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego za rok 2011 upływa z końcem września br. - przypomina główny inspektor pracy Iwona Hickiewicz. Jeżeli pracownik nie wykorzystał całego urlopu za rok 2011, pracodawca powinien udzielić mu tego urlopu najpóźniej do 30 września br.

Nieudzielenie pracownikowi urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, a w przypadku przesunięcia tego urlopu na rok następny - w terminie określonym w art. 168 Kodeksu pracy, stanowi naruszenie obowiązujących przepisów i może skutkować odpowiedzialnością z tytułu popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika zagrożonego karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

            Do końca 2011 r., art. 168 kodeksu pracy stanowił, iż urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 kodeksu pracy należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca I kwartału następnego roku kalendarzowego.

Na mocy art. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378) z dniem 1 stycznia 2012 r. art. 168 kodeksu pracy uległ zmianie. Zgodnie z obecnym brzmieniem tego przepisu urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 kodeksu pracy należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego (nie dotyczy to części urlopu udzielanego zgodnie z art. 167 kodeksu Pracy).

          Nowy, dłuższy termin wykorzystania urlopu zaległego dotyczy zatem nie tylko urlopu za rok 2012 i przyszłe lata, ale również urlopu zaległego za rok 2011.

Możliwość wykorzystania zaległego urlopu do końca września 2012 r. nie obejmuje urlopów zaległych za rok 2010 i lata poprzednie. Pracodawca miał obowiązek udzielenia tych urlopów w terminie określonym w art. 168 Kodeksu pracy w dotychczasowym brzmieniu (np. urlop za rok 2010 - najpóźniej do końca I kwartału 2011 r., urlop za rok 2009 - najpóźniej do końca I kwartału 2010 r.).

Przepis art. 168 wyznacza ostateczny termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Do końca 2011 r. był to koniec pierwszego kwartału, a od 1 stycznia 2012 r. - 30 września następnego roku kalendarzowego.

        Nieudzielenie pracownikowi urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, a w przypadku przesunięcia tego urlopu na rok następny - w terminie określonym w art. 168 Kodeksu pracy,  stanowi  naruszenie obowiązujących przepisów i  może skutkować

odpowiedzialnością z tytułu popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika zagrożonego karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Nieudzielenie pracownikowi urlopu w terminie określonym w art. 168 kodeksu pracy nie oznacza, że pracownik traci prawo do takiego urlopu. Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się z upływem trzech lat od dnia, w którym stały się wymagalne. Dotyczy to również roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego.

        Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2001 r., I PKN 367/2000, OSNP 2003/2/38, rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 kp), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 kp).

Przepis art. 168 Kodeksu pracy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2012 r. nie będzie miał zastosowania do urlopu zaległego za rok 2010 i lata wcześniejsze. W konsekwencji zmiana art. 168 kodeksu pracy nie wpłynie na bieg terminu przedawnienia roszczenia o udzielenie urlopu zaległego za rok 2008, 2009 i 2010 (prawo do wymienionych urlopów przedawni się odpowiednio - najpóźniej 31 marca 2012 r., 31 marca 2013 r. i 31 marca 2014 r.).

        Dopiero w odniesieniu do urlopu zaległego za rok 2011, rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia nastąpi bądź z końcem 2011 r. bądź najpóźniej z dniem 30 września 2012 r. Jednocześnie przypominamy, że pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Sytuacje, w których może dojść do powstania zaległości urlopowych reguluje ściśle Kodeks pracy. Okolicznościami tymi są: przesunięcie urlopu na wniosek pracownika lub z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 164 Kodeksu pracy), przesunięcie urlopu, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy (art. 165 Kodeksu pracy), niemożność wykorzystania urlopu z przyczyn wymienionych w art. 166 Kodeksu pracy oraz odwołanie pracownika z urlopu (art. 167 Kodeksu pracy). Tylko wymienione wyżej okoliczności usprawiedliwiają wykorzystanie urlopu w terminie późniejszym niż do końca danego roku kalendarzowego.

W 2011 r. dzięki działaniom inspekcji pracy skontrolowani pracodawcy udzielili zaległych urlopów ponad 47,2 tys. pracownikom.