Pamiętajcie o ogrodach

Ostatnio wiele mówi się o ogrodach działkowych w kontekście lipcowego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który zakwestionował blisko połowę ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Trybunał dał 18 miesięcy od chwili opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw na naprawienie prawa – ustawy z lipca 2005 roku uchwalonej głównie głosami posłów wówczas rządzącej SLD tuż przed wyborami parlamentarnymi. Parlament musi wykorzystać ten czas na poprawienie prawa i wprowadzić nowy sposób zarządzania ogródkami, który to sposób będzie honorował prawa gmin do ich własności, prawa innych stowarzyszeń do organizowania ogródków oraz – co należy podkreślić – prawa działkowców, którzy przecież nie są winni niekonstytucyjności tej ustawy. 

Natychmiastowy skutek wyroku jest taki, że Polski Związek Działkowców nie będzie mógł automatycznie nabywać praw do nowych gruntów pod ogródki.

Historia kołem się toczy

Przypomnijmy,  pierwsze Towarzystwa Ogrodów i Osiedli Działkowych w Polsce powstały w 1901 r.  W czerwcu 1946 r. wydany został dekret o ogrodach działkowych, który podniósł ogrody działkowe do rzędu urządzeń użyteczności publicznej, określił podstawy ich działania oraz zapewnił planowy rozwój. Sprecyzował też cel i rolę ogrodów działkowych, m.in. uznając ogrody, jako miejsce „zorganizowanego wypoczynku i źródło uzyskiwania ziemiopłodów dla potrzeb rodzin pracowniczych”.

Właściwa powojenna historia i rozwój ogrodów działkowych rozpoczęła się od marca 1949 r., kiedy to Sejm uchwalił ustawę „O pracowniczych ogrodach działkowych", przekazując równocześnie zarząd nad nimi Centralnej Radzie Związków Zawodowych na zasadach wyłączności. Starsi pamiętają, a młodszemu pokoleniu przypomnę, że ta organizacja kierowała w Polsce Ludowej związkami zawodowymi, miała też pod pieczą pracownicze ogrody działkowe. Według tej ustawy - cyt.: "Stowarzyszenia prowadzące ogrody działkowe ulegają likwidacji. Likwidację przeprowadza Zrzeszenie Pracowniczych Związków Zawodowych (Komisja Centralna Związków Zawodowych). Wszystkie agendy oraz cały majątek ruchomy i nieruchomy tych towarzystw przechodzi na Zrzeszenie Pracowniczych Związków Zawodowych (Komisję Centralną Związków Zawodowych)". Ustawa przewidywała także, że - cyt.: "Użytkownicy działek, którzy nabyli prawo użytkowania na podstawie statutu i regulaminu Związku Towarzystw Ogrodów i Osiedli Działkowych zachowują to prawo". CRZZ przejęła od Towarzystw wszystkie  ogrody działkowe.

6 maja 1981 r. Sejm uchwalił ustawę "O Pracowniczych Ogrodach Działkowych", w wyniku której ogrody działkowe przejął Polski Związek Działkowców ( PZD) na zasadzie wyłączności. Tę pozycję PZD wzmocniła ustawa z 2005 roku.

Orzeczenie z 11 lipca 2012 roku Trybunału Konstytucyjnego w „sprawie działek” nie jest pierwszym w tej sprawie. Zajmował się tym Trybunał w latach 1996, 2002 oraz 2008. Rozstrzygnięcia Trybunału o niekonstytucyjności przepisów ustawy z 1981 roku, jak i obowiązującej od 2005 roku, zapewniającemu Polskiemu Związkowi Działkowców pozycję monopolisty w zakresie dostępu do gruntów i zarządzania ogrodami działkowymi, dowodzą negatywnej oceny przez Trybunał takich rozwiązań ustawowych.  W naszym kraju jest wolność zrzeszania się, nie powinno być monopolu. To już było przez prawie 50 lat… Powrócono do korzeni, by pamiętać o ogrodach,  i  idei, dla których powstały.

I to chyba było główną przesłanką do wydania takiego orzeczenia Trybunału – zlikwidowanie monopolu Polskiego Związku Działkowców. Nie będzie przymusu, by ktoś, kto ma działkę należał do tej organizacji. Nowe przepisy ustawy pozwolą na powstawanie innych organizacji, które będą działać na rzecz działkowców, którzy mogą się zrzeszać wedle swojego wyboru i bez przymusu. Więc to nie jest zamach na działki, bo nie można odbierać działek tym, dla których – jak oni sami mówią – są dla nich całym życiem.

Spokojny sen

O tym, jak zapisać w ustawie  prawa działkowców do ich działek, będziemy rozmawiać. Ja i moi koledzy z Platformy Obywatelskiej chcemy, by działkowcy czuli, że ich prawa są dla nas ważne. Tak samo ważne jak samodzielność w wyborze decydowania o sposobie zrzeszania się działkowców.

Dzisiaj życzę wszystkim działkowcom, ich rodzinom oraz przyjaciołom miłych spotkań przy grillu, pięknych kwiatów i owoców.

A jak będzie projekt czy projekty ustawy to będziemy w tej sprawie rozmawiać.

Słońca i uśmiechu,
Krystyna Skowrońska